Đi tìm hạnh phúc

Bộ đôi Khai mở hạnh phúc (A Toolkit for Happiness, 2022) và Khai mở cảm xúc (A Toolkit for Your Emotions, 2023) là công trình nghiên cứu của bác sĩ tâm lý Emma Hepburn - người có 15 năm kinh nghiệm làm việc, điều trị về sức khỏe tâm thần. Trong hai tác phẩm, tác giả dẫn dắt người đọc khám phá thế giới nội tâm "từ cách cảm xúc hình thành, vận hành, cho đến cách nhận diện hạnh phúc và ở lại với nỗi buồn mà không để nó nhấn chìm", theo đại diện sản xuất trong nước.

Từ những trang đầu của Khai mở hạnh phúc, bác sĩ Emma Hepburn thừa nhận bản thân "không phải lúc nào cũng hạnh phúc", chỉ trích hành động giả vờ tích cực khiến nhiều người hiểu sai về cảm giác này. Cô mô tả hạnh phúc như "một chiếc bánh kẹp" gồm đế bánh là các điều cơ bản mà ta thường bỏ quên như được ăn đủ chất, ngủ đủ giấc, phần nhân là những điều mang lại niềm vui, cảm hứng và ý nghĩa sống tùy quan niệm của mỗi người. Phần trên cùng là niềm tin có khả năng chi phối hương vị dù nó mỏng manh.

Từ đó, tác giả nhận định nếu con người mãi tin hạnh phúc là sự đủ đầy trọn vẹn và kéo dài mãi mãi, họ sẽ luôn thấy cuộc đời thiếu hụt. Những thông điệp quảng cáo, bài đăng mạng xã hội hay các câu chuyện từ truyền thông cũng ảnh hưởng cách chúng ta hiểu về hạnh phúc.

"Xã hội nói: hãy mua sắm nhiều hơn, kiếm nhiều tiền hơn, được thăng chức, bận rộn, luôn luôn vui vẻ, đạt được nhiều thành tựu hơn và nhất định không bao giờ được thất bại. Nếu hiện tại bạn đã làm được những điều đó thì hãy phấn đấu nhiều hơn nữa. Nhưng trớ trêu thay, việc phấn đấu để đạt được những điều này thường không khiến chúng ta hạnh phúc, mà ngay cả khi thật sự làm được, hầu như chúng ta cũng không bao giờ cảm thấy hạnh phúc. Nhưng những niềm tin xã hội đó vẫn thúc đẩy các quyết định, hành vi và niềm tin của chúng ta. Chúng là lý do khiến chúng ta thường tìm kiếm hạnh phúc không đúng chỗ", cô viết trong sách.

Trong Khai mở cảm xúc, tác giả Emma Hepburn so sánh đời sống cảm xúc như "chuyến tàu lượn siêu tốc" có lúc chạy vút lên cao, có lúc rơi tự do. Dưới góc nhìn của cô, mỗi người có trải nghiệm đi tàu khác biệt bởi ai cũng có hoàn cảnh sống, quá khứ, bộ não và cơ thể khác nhau. Bác sĩ cho rằng dù con người không thể tự điều khiển đường ray hoàn toàn, chúng ta có thể ngồi vững khi chọn thấu hiểu, chấp nhận đồng hành tất cả cảm xúc kể cả chúng "không dễ chịu".

Theo Emma Hepburn, cảm xúc tiêu cực là một phần thiết yếu trong cơ chế sinh tồn của con người. Chẳng hạn khi lo lắng hay sợ hãi, não bộ sẽ phải cân nhắc rủi ro và tránh nguy hiểm. Tương tự lúc đối mặt buồn đau, chúng ta biết thế nào là xót xa và yêu thương. Nhà tâm lý lập luận nếu một người phủ nhận những trạng thái đó, họ đang từ chối chính mình và xa rời hạnh phúc.

"Cảm xúc là nhân vật trung tâm trong câu chuyện của bạn, chứ không chỉ là tình tiết nhỏ hay một dòng phụ chú. Chúng là yếu tố vốn có trong ký ức, phản ứng, kế hoạch cho tương lai, cách ứng xử, sự kết nối và hơn hết là sự sống còn. Việc ta hiểu và phản ứng thế nào với cảm xúc của mình rất quan trọng, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và hạnh phúc cả đời. Một khi hiểu được cảm xúc, ta sẽ có thể đưa ra những quyết định phù hợp cho những điều quan trọng, giúp giải quyết những tác nhân gây căng thẳng mà cuộc sống ném vào con đường ta đi và giúp ta tìm thấy ý nghĩa cuộc đời", trích lời tác giả.

Cả hai quyển cung cấp cho người đọc bộ công cụ giúp hiểu bản thân và cuộc sống hơn. Đại diện xuất bản nhận xét: "Trong thời đại liên tục biến động và con người ngày càng bị tách rời khỏi chính mình, bộ sách Khai mở cảm xúc và Khai mở hạnh phúc của Emma Hepburn là một người bạn không thể thiếu đối với mỗi người. Nếu bạn đang lạc lối trong những cơn lốc cảm xúc, hay mệt mỏi vì mãi chưa nắm bắt được hạnh phúc, có lẽ đây là lúc bạn nên dừng lại một chút, mở một trang sách, và bắt đầu trò chuyện với chính mình".

Emma Hepburn là nhà tâm lý học lâm sàng chuyên về tâm lý học thần kinh, đồng thời là giảng viên tại đại học Edinburgh, Anh. Mục tiêu của cô là giúp mọi người nâng cao kiến thức về tâm lý, chủ động chăm sóc sức khỏe tinh thần. Bộ sách Khai mở của Hepburn còn một quyển là Khai mở cuộc sống hiện đại (A Toolkit for Modern Life), ra mắt quốc tế năm 2022.

Một số tổ chức y tế thế giới như The American Association for the Prevention of Suicide (Mỹ), The Royal Society of Public Health and the Samaritans (Ấn Độ) sử dụng tác phẩm của Emma Hepburn. Tài khoản Instagram của cô gần 150.000 người theo dõi, giành giải Bronze Lovie (Best of European Internet) và Peoples' Choice Lovie cho hoạt động truyền thông xã hội.

Phương Thảo